Obowiązujące przepisy nie wskazują ani konkretnej chwili ustania obowiązku alimentacyjnego, ani zaistnienia żadnego konkretnego zdarzenia ku temu. Osoby zobowiązane do świadczeń alimentacyjnych oraz uprawnione do ich otrzymywania najczęściej tkwią w błędnym przekonaniu, że świadczenie to jest zależne od ukończenia przez dziecko edukacji lub uzyskania przez nie pełnoletniości. W orzecznictwie, Sądy nie wskazują okresu, do którego na rodzicach ciąży obowiązek alimentacyjny. Wynika to konieczności indywidualnej oceny każdej ze spraw.
Do kiedy dziecku należą się alimenty?
W myśl art. 133 KRO rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z jego majątku, wystarczają na pokrycie kosztów utrzymania i wychowania dziecka.
Co więcej, rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się. Tak więc, w przypadku, gdy dziecko, mimo możliwości podjęcia zatrudnienia, nie czyni starań w tym kierunku, oczekując wyłącznie wsparcia rodziców, można uznać, że istnieją przesłanki do uchylenia się przez zobowiązanego do świadczenia alimentacyjnego od ciążących na nim zobowiązań.
Zarówno w doktrynie, jak i orzecznictwie, przyjmuje się, że przy zasądzeniu obowiązku alimentacyjnego, granicą, której nie można przekroczyć, jest granica niedostatku rodziców. Potwierdzenie powyższego znajdziemy w wyroku z dnia 21 czerwca 2016 r. Sądu Apelacyjnego w Poznaniu, w sprawie o sygn. akt: I ACa 297/16, w którym wskazano, że ,,należy wyraźnie podkreślić, że przy zasądzaniu alimentów od osób zobowiązanych do alimentacji granicą, której nie można przekroczyć jest granica niedostatku. Oznacza to, że obowiązek alimentacyjny osób zobowiązanych nie obejmuje kwot niezbędnych do pokrycia usprawiedliwionych potrzeb zobowiązanego, by nie wpędzić go w stan niedostatku.”
Jak uwolnić się od obowiązku alimentacyjnego?
Osoba zobowiązana przez sąd do świadczenia alimentacyjnego, nie posiada zdolności do podjęcia skutecznej decyzji o ustaniu nałożonego na nią obowiązku samodzielnie. Aby móc uwolnić się od konieczności płacenie alimentów na rzecz dziecka, należy wystąpić z powództwem o uchylenie obowiązku alimentacyjnego względem osoby uprawnionej.
Sądem właściwym do rozpoznania pozwu o uchylenie obowiązku alimentacyjnego, będzie wydział rodzinny i spraw nieletnich sądu rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania dziecka. Taki pozew podlega opłacie w wysokości 5% od wartości przedmiotu sporu, którą oblicza się sumując wartość świadczeń należnych za okres 12 miesięcy.
Niezależność finansowa – przesłanki
Co do zasady, dziecku należą się alimenty do czasu, w którym uzyska możliwość samodzielnego utrzymywania się. Powyższa przesłanka powinna być rozpatrywana w kontekście wystąpienia okoliczności umożliwiających podjęcie przez nie zatrudnienia, z uwzględnieniem jego sytuacji osobistej i życiowej m.in. wykształcenia, chęci i efektywności dalszego podwyższania swoich umiejętności oraz sytuacji występującej na rynku pracy. Możliwość osiągnięcia niezależności finansowej jest zatem kwestią niezwykle ocenną. Sąd jest zobowiązany do dokonania indywidualnej oceny wszelkich okoliczności w każdej ze spraw w przedmiocie dochodzenia roszczenia alimentacyjnego lub jego uchylenia.
Potwierdzenie powyższego znajdziemy m.in w stanowisku zaprezentowanym przez Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, II Wydział Cywilny Odwoławczy w wyroku z dnia z dnia 31 sierpnia 2020 r., w sprawie o sygn. akt: II Ca 405/20 ,,Należy pamiętać, że obowiązek rodziców dostarczania środków utrzymania i wychowania trwa dopóty, dopóki dziecko nie zdobędzie stosownie do swoich uzdolnień i predyspozycji, kwalifikacji zawodowych, czyli do chwili usamodzielnienia się, i to niezależnie od osiągniętego wieku. Uzyskanie pełnoletności nie zmienia sytuacji prawnej dziecka w zakresie alimentów, jeżeli dziecko pobiera naukę w szkole lub na uczelni i czas na nią przeznaczony wykorzystuje rzeczywiście na zdobywanie wiedzy i kwalifikacji zawodowych.”
Kancelaria Adwokacka Adwokata Mariusza Kalejty specjalizuje się w prawie rodzinnym, w tym w kwestiach związanych z alimentami. Jeśli potrzebujesz rzetelnej i profesjonalnej pomocy prawnej w ustaleniu obowiązku alimentacyjnego wobec dzieci osiągających już pewne dochody, skontaktuj się z Kancelarią.