Co warto wiedzieć o zachowku?

Polskie prawo spadkowe przyznaje człowiekowi swobodę w decydowaniu o losach swojego majątku na wypadek śmierci, ale zabezpiecza jednocześnie interesy najbliższych spadkobiercy przez pokrzywdzeniem ze strony spadkodawcy poprzez przyznanie spadkobiercom możliwości dochodzenia zachowku od poszczególnych osób, w szczególności dziedziczących testamentowo.

Kto może domagać się zachowku?

Osobami uprawnionymi do zachowku są:

  • zstępni (dzieci, wnuki),
  • małżonek,
  • rodzice, gdyby byli powołani do spadku z ustawy.

Komu nie przysługuje roszczenie o zachowek?

O zachowek nie mogą natomiast ubiegać:

  • osoby uznane za niegodne;
  • osoby, które zrzekły się dziedziczenia,
  • osoby, które odrzuciły spadek przysługujący im z mocy ustawy;
  • małżonek wyłączony od dziedziczenia w trybie artykułu 940 kc, czyli w sytuacji, gdy spadkodawca wystąpił o orzeczenie rozwodu z winy małżonka i żądanie to okazało się uzasadnione;
  • osoby wydziedziczone przez spadkodawcę

W jakiej wysokości przysługuje zachowek?

Zachowek przysługuje w wysokości ⅔ wartości udziału spadkowego zstępnym, małżonkowi i rodzicom ) spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, jeśli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeśli zstępny jest małoletni,

W pozostałych sytuacjach można dochodzić zachowku w wysokości ½ wartości udziału spadkowego.

Wobec powyższego, jeżeli osoba uprawniona do zachowku nie otrzyma go (poprzez darowiznę, powołanie do spadku, zapis), przysługuje jej roszczenie przeciwko spadkobiercy czy obdarowanego w drodze darowizny o zapłatę określonej sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo jego uzupełnienia.

Jak oblicza się zachowek?

Pierwszym krokiem do obliczenia wysokości należnego zachowku jest ustalenie udziału spadkowego z uwzględnieniem wartości tzw. czystego spadku z chwili jego otwarcia. Obliczając udział spadkowy uwzględnia się również spadkobierców uznanych za niegodnych dziedziczenia i tych, którzy spadek odrzucili, pomi się natomiast osoby wydziedziczone i te, które dziedziczenia się zrzekły.

.Przy obliczaniu zachowku nie uwzględnia się dokonanych przez spadkodawcę zapisów zwykłych (np. polecenia wypłaty 10 000 złotych przez żonę spadkodawcy na rzecz jego brata) i poleceń (polecenie przekazania przez spadkobiercę kolekcji znaczków bliskiemu znajomemu). Obliczając zachowek, dolicza się natomiast dokonane darowizny i zapisy windykacyjne.

Jak na zachowek wpływają darowizny dokonane przez spadkodawcę?

Podczas obliczania wysokości zachowku, nie bierze się pod uwagę:

  • drobnych darowizn, zwyczajowo przyjętych w danych stosunkach, 
  • darowizn dokonanych więcej niż dziesięć lat, licząc wstecz od otwarcia spadku, 
  • darowizn na rzecz osób niebędących spadkobiercami i osobami uprawnionymi do zachowku, 
  • darowizn uczynionych przez spadkodawcę w czasie, kiedy nie posiadał zstępnych (potomstwa), co dotyczy obliczania zachowku należnego zstępnym (nie dotyczy to darowizn dokonanych na mniej niż trzysta dni przed urodzeniem się zstępnego),
  • darowizn przed zawarciem małżeństwa, przy obliczaniu zachowku należnego małżonkowi.

W przypadku, gdy spadkodawca uczynił zapis windykacyjny lub darowiznę na rzecz osoby uprawnionej do zachowku, uwzględnia się to przy obliczaniu jej zachowku.

Czy roszczenie o zachowek jest dziedziczne? 

Tak, o ile spadkobiercy osoby uprawnionej do zachowku również przysługuje prawo do zachowku po pierwszym spadkodawcy (czyli np. dzieci syna spadkodawcy uprawnionego do zachowku).

Kiedy roszczenie o zachowek przedawnia się? 

Roszczenie o zachowek przedawnia się w ciągu 5 lat od dnia ogłoszenia testamentu (lub otwarcia spadku przy roszczeniu o uzupełnienie zachowku).

Ile kosztuje pozew o zachowek?

Pozew o zachowek podlega opłacie w wysokości 5% wartości przedmiotu sporu w sprawach przekraczających 20 000 złotych, a poniżej tej kwoty opłata wynosi od 30 do 1 000 złotych. W wyjątkowych sytuacjach strona może wnosić o zwolnienie z konieczności poniesienia takich kosztów.

Kancelaria Adwokacka Adwokata Mariusza Kalejty oferuje kompleksową obsługę prawną osobom domagającym się należnego im zachowku. Tego rodzaju postępowania bywają skomplikowane nie tylko z uwagi na duży ładunek emocjonalny i skomplikowane sytuacje związane z majątkiem spadkodawcy, ale również z uwagi na rodzinne konflikty i wątpliwości co do prawidłowości ustaleń przy obliczeniach. Rolą doświadczonego adwokata jest w takich sprawach właściwa analiza sprawy i udzielenie rzetelnej porady uwzględniającej wszystkie okoliczności. Jeśli jesteś osobą uprawnioną do otrzymania zachowku i szukasz wsparcia, skontaktuj się z Kancelarią.

Menu